Van staal tot papierpulp en van computerchips tot koffie. Wereldwijd is er zo’n enorm tekort ontstaan aan grondstoffen – doordat tijdens de coronapandemie nauwelijks voorraden zijn aangelegd – dat de prijzen exploderen (Bron; Volkskrant).
Het zijn grondstoffen die niet iedere eindgebruiker of consument bekend in de oren zullen klinken: VAM, EVA, koolwaterstofharsen, paraffinewas, granulaatkorrels, papierpulp en polysiclium. Waarin ze overeenkomen is dat de prijs ervan in korte tijd enorm is gestegen. De producenten die de grondstoffen aankopen, maken er respectievelijk hot-melts, toiletpapier en zonnepanelen van. Door aanhoudende grondstofprijsstijgingen en leveringsproblemen stijgen de kosten en levertijden van afgewerkte eindproducten. Kosten die onvermijdelijk doorberekend dienen te worden aan de klant.
Doordat grote producenten en chemische concerns prijsstijgingen doorvoeren worstelt ook, zoals velen in de branche, EOC met één van de vele gevolgen van de coronapandemie: de ontwrichting van de wereldhandel. Nu de economie begint aan te trekken, blijken er nauwelijks voorraden te zijn. Daardoor duurt het lang voordat fabrieken weer op topcapaciteit kunnen draaien. Het gevolg zijn schaarste en hogere prijzen.
Daarnaast is ook de logistiek totaal ontregeld. Veel van de chemische basismaterialen moeten met bulkcontainers vanuit de US en Azië naar Europa worden gebracht. Maar die containers zijn er niet. De prijs voor het transport van één container uit Azië is geëxplodeerd van minder dan 2.000 naar 12.000 dollar voor een 40-foot container.Ook die kosten komen voor rekening van de afnemers, en uiteindelijk zal ook de eindgebruiker dit gaan merken. De file voor het Suezkanaal heeft dit alles nog verergerd en de gevolgen daarvan zijn nog immer merkbaar.
Waar zijn de tekorten het grootst?
Met betrekking tot hot melts
• Vinyl acetate monomer (VAM)
Vinylacetaatmonomeer (VAM) is een belangrijke grondstof voor het maken van vele polymeren en harsen voor lijmen, coatings, verven, films, textiel en andere synthetische eindproducten.
Het grootste derivaat van VAM is Polyvinylacetaat (PVAc), dat voornamelijk wordt gebruikt in ‘witte houtlijm’ vanwege de goede hechtingseigenschappen aan een groot aantal substraten, waaronder papier, hout, plastic films en metalen. Andere toepassingen voor PVAc zijn onder meer papiercoatings, verven en industriële coatings.
VAM is daarnaast de basisgrondstof (monomeer) voor de vervaardiging van ethyleenvinylacetaat (EVA). Een van de grootste bestanddelen in EVA gebaseerde hot-melts.
Daarnaast vindt VAM zijn toepassing in onder andere;
• Polyvinylalcohol (PVOH), dat wordt vervaardigd uit PVAc. De belangrijkste toepassingen voor PVOH zijn onder meer lijmen, textiel, verpakkingsfoliën, verdikkingsmiddelen en lichtgevoelige coatings voor onder andere zonnepanelen (circa 80% van de wereldwijde VAM productie wordt gebruikt voor de productie van PVAc en PVOH het overgrote deel van de resterende 20 procent vindt toepassing in EVA en PVB).
• PVOH wordt ook gebruikt bij de vervaardiging van polyvinylbutyral (PVB), wat voornamelijk wordt gebruikt in gelaagd glas voor auto’s en commerciële gebouwen.
• Een snel groeiend gebruik van VAM is de productie van ethyleenvinylalcohol (EVOH), dat wordt gebruikt als barrière in voedselverpakkingen, plastic flessen, kunststof benzinetanks, en in technische polymeren.
• Andere VAM-derivaten omvatten onder andere vinylchloride-vinylacetaatcopolymeren die belangrijke toepassingen vinden in coatings, verven en kleefstoffen.
De wereldgroei voor VAM zal naar verwachting 4 procent per jaar bedragen, met de sterkste groei in Azië, met name in China. Capaciteit die er vandaag de dag niet is. Daarnaast heeft het strenge winterweer in Texas, waar eveneens VAM wordt geproduceerd, een dermate grote schade aangericht door bevriezing van onder andere bovengrondse transportleidingen dat daardoor volledige productie plants zijn stilgevallen. Herstel van deze schade is nog altijd in volle gang en productie begint langzaam weer op gang te komen.
• Wax en paraffine
Door de wereldwijde lockdown en ingestelde avondklokken probeerden mensen het thuis gezelliger te maken door het vaker aansteken van kaarsen en waxinelichtjes. De verkoop hiervan zou, alleen in Nederland al, zijn verzesvoudigd! Direct gevolg is dat dit heeft geleid tot enorme tekorten van grondstoffen zoals wax en paraffine die een belangrijk deel uitmaken van de samenstelling van hot-melts.
• (Synthetische) harsen
Daar waar Europa in het verleden een netto-exporteur van chemische basismaterialen, zoals bijvoorbeeld Koolwaterstofharsen, was zijn we nu een importeur en afhankelijk van producenten uit Azië, die eerst hun eigen markt of die in de VS bevoorraden. In Azië en de VS is de economie al enorm aangetrokken. Daar staat tegenover dat het aanbod van grondstoffen lager is dan de vraag hiernaar door lagere productie. Dat zorgt voor extra tekorten op de Europese markt omdat er geen tussenvoorraden zijn aangelegd. (Bron: Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie)
De enorm gestegen transportkostenzorgen daarnaast voor een significante prijsstijging van o.a. (synthetische) harsen.
Overigen
• Hout
De prijs van naaldhout is met ongeveer 50 procent gestegen ten opzichte van vorig jaar. Nog verontrustender is de beperkte beschikbaarheid. Naar het zich nu laat aanzien zijn de meeste Noord-, Oost- en Centraal Europese zagerijen tot aan de bouwvak uitverkocht’, zegt de Koninklijke Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen. Behalve de logistieke problemen speelt ook de toegenomen vraag naar biobased bouwmaterialen, waarvan hout verreweg het belangrijkst is, mee. Bij hardhout voor de woningbouwsector leiden aanvoerperikelen ook tot prijsstijgingen van 10 tot 25 procent.
• Papierpulp en toiletpapier
De prijzen voor papierpulp zijn met 50 procent gestegen in korte tijd. De prijsstijgingen gelden met name voor naaldhoutpulp, het type dat afkomstig is van naaldbomen en wordt gebruikt om producten te maken als premium toiletpapier, papieren handdoeken, en koffiebekers. Door deze prijsstijgingen en door aanvoerproblemen dreigt er in westerse landen weer een tekort aan toiletpapier te kunnen ontstaan, net zoals een jaar geleden bij de eerste coronagolf.
• Koffie
De koffieprijzen op de wereldmarkt stijgen. En de voorraden lopen snel terug. Ook hier is een tekort aan containers een van de oorzaken, naast een tegenvallende oogst in Brazilië. De termijnprijzen voor arabica, een van de bekendste koffiesoorten, zijn met 24 procent gestegen sinds oktober vorig jaar. De pakhuizen van Dinamo, de grootste koffie-exporteur van Brazilië, zijn op dit moment tot de nok toe gevuld. Maar er zijn geen containers voor verscheping.
• Olie
Olie is fors duurder geworden, hetgeen iedereen merkt aan de pomp. Dezelfde olie ligt echter ook aan de basis van veel benodigde grondstoffen in de chemie. Daar waar men wel kan begrijpen en accepteren dat brandstofprijzen stijgen is dit helaas voor de branche niet te bevatten voor bijvoorbeeld producten zoals hot-melts die eveneens hun oorsprong vinden in dezelfde basisgrondstoffen.
• Zonnepanelen
De prijs voor de aankoop van zonnepanelen in China is dit jaar al, afhankelijk van type en vermogen, met gemiddeld 14 procent gestegen, blijkt uit meldingen van Chinese fabrikanten. Oorzaken zijn een aanhoudend tekort aan grondstoffen zoals VAM, polysilicium en glas.
• Computerchips en semi-conductoren
Wereldwijd zijn er grote tekorten aan chips of halfgeleiders die in bijna elk elektrisch apparaat (koffiezetmachines, oortjes, webcams, enzovoorts) of elektrisch onderdeel (auto’s) zitten. Met name autofabrikanten hebben daar last van. Deels komt het doordat er door het thuiswerken meer vraag is naar chips, onder andere voor laptops.
• Fietsonderdelen
Fietsenmakers hebben volgens brancheorganisatie Bovag te kampen met leveringsproblemen van nieuwe fietsen en onderdelen als pedalen en zadels. Dat leidt ertoe dat reparaties en onderhoud langer duren. Bovag wijt de kink in de kabel aan een gebrek aan zeecontainers.
• Brouwinstallaties
De ketels voor ambachtelijk gebrouwen bier komen ook vooral uit China. En door gebrek aan scheepsruimte moeten thuisbrouwers daar op dit moment heel lang op wachten.
• Transport / Containers
Het wereldwijde logistieke netwerk gaat gebukt onder een unieke crisis. Er is een gebrek aan containers waardoor de prijzen voor het vervoer van een container over de wereld explosief zijn gestegen. Eén van de redenen is dat de zeecontainers door de coronacrisis op de verkeerde plekken staan. Vorig jaar trok de handel met China voor de zomer alweer aan en werden spullen massaal met containers naar Europa en de VS gebracht. Maar vanwege Corona en materiaaltekorten werden geen lege containers mee terug genomen. Daarnaast waren er vanwege Corona ook te weinig werknemers in veel havens en bij de douane voor het tijdig lossen van de aangeleverde containers. Van iedere tien containers die in de VS aankwamen, gingen er maar vier terug naar China….
Van het kopje koffie wat we meenemen naar onze computer of laptop, de brandstof voor onze voertuigen, de benodigde bouwmaterialen voor de verbouwing of klus thuis, het wekelijks bosje bloemen of de kaarsen om het thuis gezellig te maken; de prijsstijgingen zijn overal merkbaar en de tekorten groot. Zo ook voor producten als hot melts waar in eerste instantie niet aan gedacht wordt. Maar wat wel direct gemist wordt als het er niet meer is…. Hoe zou men anders bijvoorbeeld fruit van de veiling vervoeren naar de winkels, de dozen zijn immers verlijmd met hot-melt. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor voedingsmiddelen die van producent naar de winkel vervoerd moeten worden. De omverpakkingen zijn verlijmd met hot-melt. Evenals toiletpapier op de kartonnen kern, de hengsels van papieren zakken, de folie in het broodzakje bij de bakker, de pocket springs in matrassen, het randje aan de Post-it. Maar ook het verlijmen van kantenband, het lamineren van bijvoorbeeld MDF met CPL of HPL, foil wrapping, het verlijmen van de toplaag op samengesteld parket of het vinyl op MDF ten behoeve van renovatie overzettreden.
Zonder hot-melts zou de wereld er totaal anders uitzien en zouden dagelijkse normale dingen niet zo vanzelfsprekend zijn. Daar waar prijsverhogingen voor alledaagse zaken volledig geaccepteerd worden is dit met prijsstijgingen binnen de lijm producerende branche helaas niet het geval en blijft het voor de eindgebruiker minder acceptabel dan de prijsstijgingen voor meer voor de hand liggende zaken.
Doelstelling van EOC is om de prijsstijgingen tot het absolute minimum te beperken. Helaas zijn we genoodzaakt de bovenstaande ontwikkelingen in de markt wel te volgen om er zeker van te zijn dat wanneer deze crisis achter ons ligt wij de markt nog steeds kunnen bedienen en van hot melts kunnen voorzien.
Ingezonden stuk Eric van Spreuwel, Business Manager Hot Melt Division EOC Nederland
