Brand in strobouwwoning
Op 15 februari brak brand uit in een Ecowoning in Kampen. De woning was geïsoleerd met stro. De brandweer wist niet goed hoe de brand bestreden moest worden, omdat het vuur woedde tussen de binnen- en buitenmuur. Uiteindelijk kwam er een bouwkraan om het gehele pand te slopen, zodat het smeulende vuur geblust kon worden. Kortom: de wellicht eenvoudig te blussen brand resulteerde in de complete sloop van de woning. Bij Strobouw Nederland wordt met interesse gekeken naar de bevindingen van de brandweer. “Brand in een ecowoning met natuurlijk isolatiemateriaal is een nieuw fenomeen voor de brandweer waar andere blustechnieken voor nodig zijn”, zo liet brand veiligheidsadviseur Peter van de Leur in dagblad De Stentor weten. Het bestuur van de Vereniging Strobouw Nederland gaat onderzoek doen naar de oorzaak en het verloop van de brand en de impact van de constructie met stro op brandbestrijding. De resultaten van dit onderzoek worden afgestemd met de ervaring van strobouworganisaties in andere landen, die samenwerken in de European Straw Building Association (ESBA) en op termijn gepubliceerd worden op de website van Strobouw Nederland (www.strobouw.nl)
STRO
Op 15,16 en 17 juni wordt in Volkel, Noord-Brabant, een groot event genaamd STRO gehouden. Bezoekers worden geïnformeerd over strobouw en alle andere biobased materialen. Nadere informatie over dit event: audrey@strobouw.nl
VEGHEL – Stro als isolatiemateriaal in de bouw. Hoewel het al vele honderden jaren gebruikt wordt als bouwmateriaal, is het toch niet een erg gangbaar product. Maar waarom eigenlijk niet? De Vereniging Strobouw Nederland wil de vooroordelen omtrent stro wegnemen door de voordelen te benoemen.
Want stro is een uitstekend isolatiemateriaal en kent vele voordelen. Zo staat het isoleren met stro los van een bepaalde bouwstijl of smaak. Daarnaast is de verwerking tot wanden relatief eenvoudig en veilig. Hierdoor kunnen particuliere en collectieve opdrachtgevers kosten besparen.
De standaardafmeting van een stropaneel kan bijvoorbeeld zijn: 400 mm (dikte) bij 800 mm (breedte, 400-1200 mm) bij 2800 mm (hoogte, 400-3000 mm). Zo’n paneel wordt dan bijvoorbeeld als standaard hsb-element met stro-isolatie en eerste vlakafwerklaag aan binnen- en buitenzijde op de bouwplaats geleverd. De isolatiewaarde van stro bedraagt: 0,048 W/mK en van stuc: 0,27 W/mK. De Rdwaarde: 7,82 m2K/W. De brandwerendheid bedraagt 90 minuten, afhankelijk van de manier van bouwen. (brand bij strobouwmethode: zie ook kadertekst). Bij de stropanelen is sprake van een grote mate van vrijheid in de vormgeving. Zo zijn er schuine kanten en ook de lateien en kolommen kunnen op maat worden gemaakt.
Bijproduct
De belangstelling voor stro als bouwmateriaal is er al langer. In het begin van de tachtiger jaren van de vorige eeuw zijn veel gebouwen gebouwd in Quebec (Canada). Hier werd onderzoek gedaan naar de constructieve en isolerende eigenschappen van een strobaal. Deze onderzoeken zorgden voor betere financiering door banken en een algemene acceptatie door de bouw-industrie. Het bouwen met strobalen wordt in steeds meer landen gangbaar. Het gebruik van stro als isolatiemateriaal biedt vele voordelen. Als restproduct van de akkerbouw is het ruimschoots voor handen en relatief goedkoop. Daarnaast is het een 100 procent biologisch materiaal, vrij van giftige stoffen en de energie die nodig is voor winning en bewerking en transport is gering. En het stro houdt CO2 in zich opgeslagen voor minimaal de levensduur van het gebouw. Een goede strobaal heeft een relatieve vochtigheidsgraad van minder dan 20 procent en is stevig geperst. Bij de sloop komen geen schadelijk stoffen vrij en blijven er alleen makkelijk te verwerken of herbruikbare grondstoffen over.
Aandachtspunten
Een gebouw dat is opgetrokken uit strobalen kan erg lang meegaan mits er rekening wordt gehouden met een aantal aandachtspunten. Zo mag het stro niet aanraking komen met de grond en daarom minstens 30 centimeter boven het maaiveld worden geplaatst. Dit in verband met opspattend regenwater. Het afwerken van stro moet dermate zijn dat de muur bestand is tegen regen, maar wel dampdoorlatend blijft. Het dak kan beter wat overstek hebben zodat er geen regenwater van bovenaf in de strowand kan lopen. Hoeveel dit overstek moet zijn is afhankelijk van de ligging ten opzichte van regen en wind en het type muurafwerking. Als uitgangspunt bij leem of kalkpleisters wordt vaak een minimum van 60 centimeter aangehouden. Bij een houten muurbekleding of een kalkstuc, zoals die tegenwoordig steeds vaker wordt aangebracht, is een brede overstek minder belangrijk.
Twee bouwwijzen
Doorgaans is sprake van twee bouwwijzen: dragend en niet-dragend. In ons klimaat is een kalkstuc het meest aangewezen voor de buitenzijde. Binnen kan ook leem toegepast worden. Ook het gebruik van hout als gevelbekleding is een optie. De stuclaag vervult een aantal belangrijke functies: constructief, bescherming tegen de elementen, ongedierte en brandwering.
In Nederland zal over het algemeen met niet-dragende strobalen wanden worden gebouwd. Ten eerste omdat het gewenst is om een dak te hebben om de strobalen tijdens de bouw droog te houden. Een skelet is dan noodzakelijk om het dak te dragen. Bovendien biedt het skelet veel meer vrijheid om ramen en deuren te plaatsen. Maar er is een tweede reden. In Nederland worden woonhuizen in twee of meer verdiepingen gebouwd. Het is dan constructief gezien eenvoudiger om met een dragend skelet te werken. Ten derde omdat een bouwaanvraag veel eenvoudiger is omdat de constructieberekening betrekking kan hebben op het dragend skelet. Dit is bekend terrein voor constructeurs en het gemeentelijk bouwtoezicht, waardoor een bouwaanvraag veel voorspoediger zal verlopen.
Prefabricage
In Nederland worden momenteel meerdere manieren van prefabricage toegepast. Zo kan met onder andere geprefabriceerde gevelelementen/secties, gevuld met stro, gebouwd worden. Deze secties zijn dan minimaal verdiepingshoog met een breedte van enkele meters, afhankelijk van het ontwerp. Ze zijn aan de buitenkant meestal afgewerkt met bijvoorbeeld houten delen, bevestigd op houten regels of een houtvezelplaat. Aan de binnenkant wordt het stro afgewerkt met leem. Deze panelen worden soms in het buitenland geprefabriceerd en worden met de vrachtwagen naar de bouwlocatie vervoerd. Overigens wordt fabricage in Nederland ook steeds gebruikelijker.
Nadere informatie: www.strobouw.nl
